Panie! Czymże ja jestem przed Twoim obliczem?
Prochem i niczem;
Ale gdym Tobie moją nicość wyspowiadał,
Ja, proch, będę z Panem gadał.
/Adam Mickiewicz/
Środa Popielcowa rozpoczyna w Kościele okres Wielkiego Postu – czterdziestodniowego przygotowania do największej chrześcijańskiej uroczystości – Świąt Wielkanocnych.
To wyjątkowy dzień w liturgii Kościoła. Obowiązuje fioletowy kolor szat liturgicznych, śpiewamy pokutne pieśni, panuje nastrój powagi, kiedy ze skruchą przyjmujemy na nasze głowy poświęcony popiół.
Popiół pochodzi z gałązek palmowych z Niedzieli Palmowej, które po wysuszeniu zostały spalone i poświęcone.
Kapłan dokonując obrzędu posypania popiołem wypowiada znamienne zdania: Prochem jesteś i w proch się obrócisz (Rdz 3,19), Nawracajcie się i wierzcie w ewangelię (Mk 1,15). Te słowa stanowią istotę i sens Popielca i całego Wielkiego Postu.
Środa Popielcowa gromadzi na Mszy Św. wielu ludzi, którzy przychodzą do Jezusa, aby przyjmując w pokorze popiół na swoje głowy, oddać Chrystusowi swoje grzechy i prosić Go o przebaczenie i miłosierdzie.
W Środę Popielcową obowiązuje zachowanie ścisłego postu.